เคยสงสัยหรือไม่ค่ะว่า ทำไมอาหารไทยหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น แกงเขียวหวาน พะแนง แกงป่า แกงคั่วปลาไหล แกงอ่อมปลาดุก น้ำพริกกะปิ น้ำพริกกุ้งสด ปลาร้าทรงเครื่อง หรือผัดเผ็ด จึงต้องมีส่วนประกอบของมะเขือพวงรวมอยู่ด้วย เป็นเพราะว่ามะเขือพวงมีส่วนในการเพิ่มรสชาติความอร่อยของอาหารหรือป่าว? หรือจะช่วยให้หน้าตาอาหารดูน่ารับประทานมากขึ้น? หรือเพราะว่ามันมีสรรพคุณบางอย่างที่ดีต่อสุขภาพที่แอบซ่อนอยู่กันแน่? ไม่ว่าจะเป็นอะไรก็ตาม วันนี้เราจะได้รู้กันแน่นอนค่ะว่ามะเขือพวงนั้นมีดีมากแค่ไหนกัน

    เชื่อว่าไม่ใช่ทุกคนแน่ที่จะชอบรับประทานมะเขือพวง เพราะรสชาติของมันนั้นไม่ค่อยจะเป็นที่ถูกปากคนทั่วไปเสียเท่าไร ออกจะขมนิดๆ เฝื่อนหน่อยๆ ยิ่งถ้าเป็นเด็กๆด้วยแล้วละก็ มะเขือพวงจะเป็นสิ่งหนึ่งที่มักถูกเขี่ยทิ้งจากจานอาหารกันเป็นส่วนใหญ่
แต่แล้วทำไมมะเขือพวงจึงยังถึงเป็นที่นิยมในการใส่ลงไปในอาหารอีกละ ต้องมาทำความเข้าใจกันเสียหน่อยแล้ว

    วัฒนธรรมการรับประทานอาหารของคนไทยมีความลึกล้ำซับซ้อนเป็นอย่างมาก การจะปรุงอาหารให้อร่อยไม่ได้มีเพียงแค่รสชาติเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ต้องคำนึงถึงการตัดรส เสริมรส หรือการทำหน้าที่ของอาหารนั้นๆด้วย ซึ่งมะเขือพวงก็ถือเป็นหนึ่งในสมุนไพรที่สามารถเติมเต็มเสน่ห์ในเมนูอาหารไทยได้อย่างครบถ้วนลงตัว
    ก่อนอื่นเริ่มต้นจากการทำความรู้จักกับพืชผักสวนครัวชนิดนี้กันก่อนดีกว่า มะเขือพวง หรือที่มีชื่อเรียกอีกหลายชื่อตามแต่ลพท้องถิ่นว่า มะแคว้งกุลา, หมากแข้ง, มะเขือละคร, เขือน้อย, เขือพวง, ลูกแว้ง, เขือเทศ หรือ มะแว้งช้าง เป็นสมุนไพรที่มีผลกลมเป็นพวง ผิวเรียบ และมีสีเขียว เส้นผ่าศูนย์กลางของผลมีขนาดประมาณ 1 ซม. ภายในผลจะพบเมล็ดเล็กๆอยู่จำนวนมาก มะเขือพวงเป็นพืชที่ขึ้นได้ทั่วไปในเขตร้อน และสามารถทนต่อโรคพืชต่างๆได้เป็นอย่างดี ทำให้การปลูกมะเขือพวงไม่จำเป็นต้องใช้ยาฆ่าแมลงมากมายนัก

    มาพูดถึงสรรพคุณกันบ้าง หากเป็นส่วนของลำต้นแล้ว นิยมนำมาช่วยในเรื่องของการย่อยอาหาร การขับปัสสาวะ การขับเสมหะ แก้ปวด แก้ฟกช้ำ และทำให้เลือดหมุนเวียนดี
ส่วนใบก็ช่วยรักษาบาดแผล ห้ามเลือด แก้ฝีบวมมีหนอง ระงับประสาท แก้ปวดฟกช้ำ แก้ชัก แก้ไอ แก้หืด แก้ปวดข้อ ขับปัสสาวะ ขับเหงื่อ ช่วยเจริญอาหาร และลดความดันโลหิต ในขณะที่ส่วนสำคัญอย่างผลมะเขือพวง ก็มีคุณประโยชน์ที่มากมายไม่แพ้ส่วนอื่นๆเลยเช่นกัน

    คนส่วนใหญ่นิยมนำผลมะเขือพวงมาใช้ในการประกอบอาหารหลากหลายอย่าง ทั้งนี้ก็เพราะผลของมันมีสรรพคุณในการแก้ไอ ขับเสมหะ ช่วยย่อยอาหาร แก้เบาหวาน รักษาโรคตับและม้ามที่ผิดปกติ นอกจากนี้ ยังมีสารโซลาโซดีน (Solasodine) ที่มีส่วนสำคัญในการช่วยต่อต้านสารอนุมูลอิสระที่จะทำให้เกิดโรคมะเร็งได้เป็นอย่างดี และยังมีสารเพกติน (Pectin) ซึ่งมีคุณสมบัติในการช่วยดูดซับไขมันส่วนเกินและอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต รวมถึงสามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ดีอีกด้วย โดยเส้นใยเพกตินนี้เป็นเส้นใยอาหารที่ละลายน้ำได้ มันจึงเข้าไปช่วยเคลือบผนังลำไส้ ดูดซับไขมันส่วนเกินจากอาหาร ลดการดูดซึมสารอาหารคาร์โบไฮเดรต และช่วยดึงน้ำไว้ ดังนั้น การรับประทานมะเขือพวงจึงช่วยให้อุจจาระมีลักษณะนุ่มขึ้น ขับถ่ายได้ง่าย สามารถป้องกันโรคท้องผูกหรือโรคริดสีดวงทวารได้ อีกทั้ง ยังกระตุ้นให้ระบบการขับถ่ายทำงานได้อย่างเป็นปกติอีกด้วย ดังนั้น จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่าทำไมในอาหารจำพวกแกงป่า แกงคั่วปลาไหล แกงอ่อมปลาดุก แกงเขียวหวาน น้ำพริกกะปิ น้ำพริกกุ้งสด ปลาร้าทรงเครื่อง หรือผัดเผ็ด จึงต้องมีส่วนประกอบของผลมะเขือพวงรวมอยู่ด้วย ทั้งนี้ก็เป็นเพราะว่า แม่ครัวพ่อครัวเขาห่วงใยในสุขภาพของผู้บริโภคอาหารยังไงละค่ะ

    ดังนั้น การรับประทานมะเขือพวงที่เป็นส่วนหนึ่งในอาหารไทย จึงไม่ได้ช่วยเพิ่มความรู้สึกทางด้านรสชาติหรือความอร่อยเพียงเท่านั้น แต่ยังมีประโยชน์ทำให้ผู้บริโภคปลอดภัยจากโรคร้ายแรงต่างๆมากมาย ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยให้เจริญอาหาร ช่วยบำรุงระบบการขับถ่าย ช่วยบำรุงธาตุ หรือช่วยให้โลหิตหมุนเวียนไปได้ด้วยดี การรับประทานมะเขือพวงจึงเหมาะกับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะนักกินท่านไหนที่อาจมีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวานหรือโรคเกี่ยวกับหัวใจก็สามารถรับประทานแกงกะทิพวกนี้ได้ด้วยความรู้สึกที่ปลอดภัยมากยิ่งขึ้น
          ส่วนทางด้านของคุณค่าทางโภชนาการ มะเขือพวงก็มีความโดดเด่นในด้านของสารอาหารหลายชนิดเช่นกัน เราสามารถพบสารอาหารจำพวกแคลเซียม ฟอสฟอรัส หรือธาตุเหล็ก ในสมุนไพรพื้นบ้านตัวนี้ได้ในปริมาณสูง จึงเป็นการช่วยตอกย้ำการเป็นอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีได้มากยิ่งขึ้นไปอีก

    รู้กันอย่างนี้แล้ว คราวหน้าคราวหลังที่ได้รับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบของมะเขือพวงรวมอยู่ด้วย ก็อย่าเขี่ยเอามะเขือพวงออกเสียหมดนะคะ เพราะนั่นก็เท่ากับการเขี่ยเอาสุขภาพที่ดีให้ออกห่างจากตัวเราไปด้วยเช่นกัน ค่อยๆฝึกรับประทานทีละนิดๆจนร่างกายคุ้นชิน สุดท้ายคุณก็จะสามารถมีสุขภาพที่ดีไปพร้อมๆกับการได้รับประทานของอร่อยถูกปากได้ในเวลาเดียวกัน