“อาหาร ถ้ากินไม่ดีก็เกิดโทษ” คำกล่าวนี้เป็นจริงเสมอ เพราะอาหารทุกๆคำที่เราตักใส่ปาก ล้วนนำพาทั้งประโยชน์และโทษมาให้เราได้ทั้งสิ้น หนึ่งในอาหารที่เราทุกคนทราบกันดีอยู่เสมอว่ามันไม่ดี เป็นโทษ หรือห้ามรับประทานเยอะ ก็คือ ‘อาหารจำพวกไขมัน’ โดยเฉพาะถ้าเป็นไขมันจากสัตว์ที่เต็มไปด้วยกรดไขมันอิ่มตัวด้วยแล้วละก็ จะยิ่งส่งผลให้ ร่างกายเกิดภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้มากยิ่งขึ้นไปอีก

    แต่ใช่ว่าไขมันที่เราบริโภคเข้าไป จะมีแต่โทษเพียงอย่างเดียวเสียเมื่อไร เพราะหากเรามามองกันดีๆแล้ว ไขมันที่เราเรียกว่า “คอเลสเตอรอล” นี้สามารถแบ่งออกได้เป็น ‘ชนิดดี’ และ ‘ชนิดไม่ดี’ อะไรกันที่เป็นตัวแบ่งแยกประโยชน์หรือโทษเหล่านี้? และ ประโยชน์หรือโทษที่ว่าคืออะไร? เรื่องพวกนี้หากเราสามารถรับรู้ได้ก่อน ย่อมได้เปรียบต่อสุขภาพมากกว่า

    คอเลสเตอรอลที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น ‘ผู้ร้าย’ ทำลายสุขภาพที่เราๆเข้าใจกันนี้ ตกเป็นผู้ต้องหาที่ทุกคนหวาดผวากันไปหมด แต่ทราบหรือไม่ค่ะว่า ในความเป็นจริงแล้ว ‘คอเลสเตอรอล’ สามารถแบ่งออกได้ 2 ประเภท ตามชนิดของตัวพา ดังต่อไปนี้

    คอเลสเตอรอลประเภทแรก มีชื่อเรียกว่า “LDLs (Low Density Lipoproteins)” ได้มาจากการรับประทานอาหารประเภทเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ คอเลสเตอรอลชนิดนี้เป็นชนิดที่ร่างกายไม่ต้องการและเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคภัยร้ายแรงต่างๆ

    คอเลสเตอรอลประเภทที่สอง มีชื่อเรียกว่า “HDLs (High Density Lipoproteins)” ได้มาจากการรับประทานอาหารเข้าไปและจากที่ร่างกายผลิตขึ้นเอง คอเลสเตอรอลตัวนี้เป็นสิ่งที่ดีต่อร่างกายและเป็นสิ่งที่ร่างกายต้องการ เพื่อนำไปใช้ในการขับเอาคอเลสเตอรอลส่วนที่ไม่ดีหรือส่วนที่เกินต้องการออกจากร่างกาย     

    จึงอาจกล่าวได้ว่า “จริงๆแล้ว คอเลสเตอรอลมีทั้งประโยชน์และโทษ” ไม่ได้มีแต่ข้อเสียอย่างที่เราเข้าใจกันเสมอมา ผู้ต้องสงสัยตัวนี้จะมีประโยชน์ก็ต่อเมื่อเรารับประทานในปริมาณที่พอดีหรือเหมาะสม เพราะโดยปกติแล้วคอเลสเตอรอลถือเป็นองค์ประกอบที่สำคัญในเซลล์เมมเบรน (cell membrane) ซึ่งจะช่วยให้เซลล์ในร่างกายสามารถทำงานในส่วนต่างๆได้ดี ช่วยดูดซึมวิตามินที่ละลายได้ในไขมัน และให้กรดไขมันที่จำเป็นต่อเซลล์ นอกจากนี้ คอเลสเตอรอลยังเป็นสารตั้งต้นของการสร้างฮอร์โมนเพศ และรวมถึงฮอร์โมนสเตียรอยด์ (steroidal hormones) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย

    ในทางตรงกันข้าม คอเลสเตอรอลจะเล่นบทเป็นผู้ร้ายก็ต่อเมื่อเรารับประทานมันเข้าไปในร่างกายในปริมาณที่มากเกินไป เนื่องจาก คอเลสเตอรอลจะทำให้เกิดตะกรันในหลอดเลือด และมีโอกาสไปอุดตันทางเดินของเลือดที่ไหลไปหล่อเลี้ยงอวัยวะต่างๆโดยเฉพาะหัวใจ ผู้ป่วยบางรายที่มีคอเลสเตอรอลสูง หากเกิดภาวะการอุดตันของหลอดเลือดขึ้นมาแบบกะทันหัน อาจทำให้เกิดเป็นอาการอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือเสียชีวิตได้เลยทันที

    ระดับคอเลสเตอรอลของคนปกติควรจะมีค่าต่ำกว่า 200 สำหรับ HDLs นั้น ยิ่งสูงเท่าไหร่ก็ยิ่งดี แต่ LDLs นั้น ควรมีผลที่ตรงกันข้าม ใครที่ไปตรวจเลือดแล้วพบว่าตนเองมีปริมาณของคอเลสเตอรอลในเลือดสูง ก็ให้ตรวจสอบเพิ่มเติมด้วยว่า คอเลสเตอรอลที่เรามีเป็นแบบไหนมากกว่ากันระหว่าง HDLs กับ LDLs สัดส่วนของคอเลสเตอรอลทั้งชนิดดีกับชนิดไม่ดีนี้มีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะหากเราเป็นคนที่มีสัดส่วนของคอเลสเตอรอลชนิดดีในปริมาณที่สูงๆก็จะมีปลอดภัยมากว่า แต่ถ้ามีคอเลสเตอรอลชนิดดีในปริมาณที่ต่ำ ก็อาจจะต้องเพิ่มความระวังในการบริโภคอาหารให้มากขึ้น เนื่องจากเริ่มคุณเข้าข่ายบุคคลที่เริ่มมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจในระดับที่ค่อนข้างสูงแล้ว อย่างไรก็ตาม จำไว้ว่า การมีคอเลสเตอรอลสูงเพียงอย่างเดียวไม่อาจทำให้เกิดโทษต่อร่างกายได้ทันที แต่จำเป็นต้องอาศัยปัจจัยเสริมอื่นๆ เช่น ความดันโลหิต เบาหวาน เป็นต้น ซึ่งถ้าหากปัจจัยที่กล่าวมาข้างต้นเกิดขึ้นพร้อมๆกันแล้ว ก็เตรียมตัวต้อนรับอาการเจ็บป่วยเอาไว้ได้เลย

    ผลการวิจัยชี้แจงไว้ว่า กลุ่มคนที่รับประทานผักบ่อย ๆ จะมีปริมาณคอเลสเตอรอลต่ำกว่ากลุ่มคนที่กินแต่เนื้อสัตว์เสียเป็นส่วนใหญ่ ใครที่ยังไม่อยากป่วยเป็นโรค ก็ลองหันมารับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เช่น ปลาทะเล ถั่วเมล็ด ผักในตระกูลครูซิเฟอรัส (ผักคะน้า บร็อกโคลี ดอกกะหล่ำ แขนงผัก กะหล่ำปลี ผักกวางตุ้ง เป็นต้น) ผลไม้ที่อุดมด้วยไปวิตามินซีและเบต้าแคโรทีน ข้าวและธัญพืชไม่ขัดสี เป็นต้น กันดู หรืออาจพึ่งพาอาหารเสริมที่มีส่วนประกอบของสารสกัดจากกระเทียม วิตามินอี วิตามินบี6  วิตามินบี12 กรดโฟลิค น้ำมันปลา(EPA และ DHA) วิตามินซี  Bioflavonoid สารสกัดจากเปลือกสน เป็นต้น ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยเติมเต็มความสมบูรณ์ของร่างกายได้เช่นกัน นอกจากนี้ ก็ต้องพยายามลดการใช้ไขมันจากสัตว์ในการประกอบอาหาร หรือควบคุมปริมาณการรับประทานเนื้อสัตว์ไม่ให้เกินวันละ 200 กรัม เพื่อความปลอดภัยในสุขภาพที่มากกว่า

    การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเป็นอีกตัวช่วยเสริมที่จะช่วยเผาผลาญพลังงานส่วนเกินของร่างกาย ลดความดันโลหิต ซึ่งล้วนเป็นเกราะในการป้องกันการเกิดโรคภัยไข้เจ็บได้ทั้งสิ้น

    แม้ว่าคอเลสเตอรอลจะมีประโยชน์ในด้านการเสริมสร้างพลังงานให้แก่ร่างกายของคน เป็นส่วนประกอบที่สำคัญในเซลล์ หรือเป็นส่วนหนึ่งที่ขาดไม่ได้ในการสร้างฮอร์โมน แต่ถ้าเรามีปริมาณคอเลสเตอรอลในร่างกายที่มากจนล้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คอเลสเตอรอลตัวที่ไม่ดีนั้น ก็อาจส่งผลที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้เลยทีเดียว