เมื่อเราเกิดอาการไม่สบาย เจ็บป่วย หรือเป็นไข้ สิ่งที่จะสามารถช่วยบรรเทาและเยียวยาให้เราหายจากอาการเจ็บป่วยเหล่านี้ได้อย่างรวดเร็ว ก็คือ “การรับประทานยาอย่างถูกวิธี” ซึ่งมักจะมีใครหลายๆคนละเลยที่จะปฏิบัติตามขั้นตอนหรือวิธีที่ถูกต้อง สักแต่ว่ากินให้ครบๆตามที่แพทย์สั่งก็เป็นพอ ซึ่งการที่เราไม่ได้ทำตามวิธีที่ถูกต้องนี้ จะส่งผลให้อาการป่วยที่คุณเป็นอยู่หายได้ช้าลง หรือบางทีก็อาจจะเกิดโรคแทรกซ้อนอื่นๆที่มีอันตรายเพิ่มขึ้นมาอีกก็เป็นได้

ปัญหาหลักๆที่คนส่วนใหญ่มักพบเสมอเวลาจะรับประทานยาสักเม็ดก็คือ ไม่รู้ว่าควรจะรับประทานตอนไหน ต้องรับประทาน ‘ก่อนอาหาร’ หรือ ‘หลังอาหาร’ แล้วจะต้องเว้นระยะห่างก่อนหรือหลังอาหารนานเท่าไหร่ถึงจะรับประทานยาได้ อีกสิ่งหนึ่งที่บางคนมักจะเป็นก็คือ “การหลงลืมทานยา” ซึ่งหากเกิดเหตุการณ์เช่นนี้แล้ว จะต้องแก้ไขอย่างไรจึงจะได้ผลดีที่สุด มาหาคำตอบทุกๆข้อไปพร้อมกันได้เลยค่ะ

แน่นอนว่ายาแต่ละชนิดที่คนเรารับประทานเข้าไปย่อมส่งผลต่อการรักษาโรคที่แตกต่างกันออกไป และมีกลไกการทำงานที่เฉพาะเจาะจงต่อโรคแต่ละชนิดที่แตกต่างกันตามไปด้วย การจะรับประทานยาให้ได้ผลดีสูงสุด จึงจำเป็นจะต้องปฏิบัติตามวิธีที่เหมาะสม เพื่อให้ตัวยาสามารถเข้าไปรักษาอาการเจ็บป่วยต่างๆที่เกิดขึ้นภายในร่างกายของเราได้อย่างถูกวิธี

    รูปแบบการรับประทานยามี 4 แบบ ดังต่อไปนี้

    1. ยาก่อนอาหาร

หากเภสัชกรแนะนำว่ายาชนิดนี้จะต้องรับประทานก่อนอาหารเท่านั้น เราก็ควรจะรับประทานยาดังกล่าวก่อนช่วงเวลาการรับประทานอาหารอย่างน้อย 30 นาที เนื่องมาจากตัวยาจะทำงานได้ดีที่สุดในช่วงเวลาที่ท้องกำลังว่าง และหากเรารับประทานยาชนิดนี้ในช่วงเวลาหลังอาหารแทน ตัวยาดังกล่าวก็อาจจะโดนกรดที่กระเพาะอาหารหลั่งออกมาทำลายและทำให้เสียประสิทธิภาพในการรักษาโรคไปได้ นอกจากนี้ อาหารและส่วนประกอบของอาหารที่เรารับประทานเข้าไป ก็อาจจะไปลดประสิทธิภาพในการดูดซึมตัวยาเข้าสู่ร่างกายได้ จึงไม่เหมาะสมหากจะรับประทานยาชนิดนี้พร้อมไปกับอาหารหรือหลังการรับประทานอาหารนั่นเอง แล้วถ้าลืมกินยาก่อนอาหารไปละจะต้องทำยังไง ทางแก้ไขที่ดีที่สุดคือการข้ามยามื้อที่ลืมไปเลย เพราะการรับประทานยาทันทีที่นึกออกก่อนอาหารในช่วงเวลาไม่ถึงครึ่งชั่วโมงหรือรับประทานทันทีพร้อมอาหาร ย่อมให้ผลการรักษาที่ไม่ค่อยดีนัก และไม่แตกต่างกับการรับประทานยาชนิดนี้ชดเชยหลังอาหารเลย ในบางกรณี อาจต้องรอให้กระเพาะอาหารว่างก่อนแล้วค่อยรับประทานยาชดเชยตามไป ซึ่งโดยมากจะต้องให้เวลาหลังการรับประทานอาหารประมาณ 2 ชั่วโมง แต่หากจะต้องรับประทานยาชนิดเดียวกันนี้ในมื้อถัดไปอยู่แล้ว ก็ให้ข้ามมื้อที่ลืมไปเลยโดยไม่ต้องรับประทานยาซ้ำ

    2. ยาหลังอาหาร

เมื่อยาระบุไว้ว่าจะต้องรับประทานหลังอาหาร สิ่งที่ควรทำก็คือ การรับประทานยาชนิดนั้นๆหลังการรับประทานอาหารทันทีและไม่ควรทิ้งระยะนานเกิน 15 นาทีหลังอาหาร ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะ ตัวยาชนิดนี้มักจะมีผลข้างเคียงที่อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร และทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนได้ ดังนั้น การรับประทานพร้อมหรือหลังอาหารทันทีจึงสามารถจะช่วยลดอาการเหล่านี้ลงได้ อีกประการหนึ่งก็คือ ตัวยาชนิดนี้จำเป็นจะต้องดูดซึมเข้าไปในร่างกายในสภาวะที่ร่างกายมีความเป็นกรดสูง ซึ่งกรดในกระเพาะอาหารจะหลั่งได้สูงสุดในระหว่างที่รับประทานอาหารเท่านั้น สำหรับใครที่เผลอลืมรับประทานยาหลังอาหาร ให้รับประทานยาได้ทันทีที่นึกได้แต่ไม่ควรเกิน 15 นาที หลังการรับประทานอาหาร แต่หากเกินไปแล้วก็ควรรอรับประทานยาหลังอาหารในมื้อถัดไปแทน หรืออาจรับประทานอาหารมื้อย่อยแทนมื้อหลักก่อนรับประทานยาก็ได้ ในกรณีที่ยาชนิดนั้นๆมีความสำคัญต่อการรักษาโรคเป็นอย่างมาก

    3. ยาก่อนนอน

โดยทั่วไปควรรับประทานก่อนจะเข้านอนประมาณ 15 – 30 นาที เนื่องจากยาชนิดนี้อาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดอาการง่วงนอนหรือวิงเวียนศีรษะมาก ถ้ารับประทานก่อนนอนนานเกินไป อาจส่งผลให้ผู้รับประทานยาทำงานได้อย่างไม่เต็มประสิทธิภาพได้ ส่วนในกรณีที่ลืมรับประทานยานอนหลับ ก็ไม่จำเป็นต้องสะดุ้งตื่นขึ้นมากลางดึกหรอกนะคะ แต่ให้ใช้วิธีข้ามมันไปเลยแล้วไปรับประทานในเวลาก่อนเข้านอนในคืนถัดไปแทน ที่สำคัญไม่ควรรับประทานทันทีในเช้าวันรุ่งขึ้นที่ตื่นมาแล้วนึกขึ้นได้ เพราะจะส่งผลให้เช้าวันใหม่ของคุณไม่สดใสอย่างที่ควรจะเป็น

    4. ยารับประทานเวลามีอาการ

ชื่อก็บอกชัดอยู่แล้วว่าควรรับประทานเมื่อมีอาการจริงๆเพียงเท่านั้น โดยไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหารแต่อย่างใด นอกจากนี้ จะมีการระบุเพิ่มเติมว่าควรรับประทานในทุกกี่ชั่วโมง ซึ่งบ่งบอกว่าสามารถทานยาซ้ำได้ตามช่วงเวลาที่กำหนดหากยังคงมีอาการอยู่ และไม่ควรรับประทานบ่อยมากไปกว่าช่วงเวลาที่ระบุไว้บนฉลาก เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายได้

ความจริงแล้วรูปแบบการรับประทานยาก็มีอยู่ไม่กี่วิธี หากเราหันมาใส่ใจรายละเอียดกันสักนิด ก็จะทำให้สามารถประหยัดค่ายาเหล่านี้ไปได้อีกมากมายหลายสตางค์ แถมยังไม่ต้องมาทนเจ็บป่วยจากโรคภัยที่คุณไม่ต้องการเป็นระยะเวลานานๆได้อีกด้วย